Koleus - pokrzywka brazylijska

Mój ogród położony jest w lesie, stąd dużo tu cienia, a mało miejsc nasłonecznionych. W zasadzie nie ma tu ani jednego zakątka, który słońce oświetlałoby przez większą część dnia. Dlatego też moje zainteresowania skierowały się w stronę w większości cieniolubnych liściastych roślin zimozielonych. Jednak ogród potrzebuje kolorów, a te zapewnią nam kwiaty. U mnie kwitną różaneczniki, niestety krótko, przez ok. dwa tygodnie oraz róża pnąca (ok. 2 miesiące - ma za mało słońca). Pozostałe kwiatki rosną w doniczkach. 

Każdy z nas co roku "odkrywa" nowe rośliny. Ja tym razem odkryłem koleusa. I chociaż nie kwitnie on jakoś spektakularnie, to nada kolorytu każdemu ogrodowi z uwagi na wspaniale wybarwione liście. W tym roku zagościł u mnie jeden koleus. Ale wiem juz na pewno, że w przyszłym roku będzie ich więcej, w różnych odmianach.

Jak podaje Wikipedia koleus Blumego (Plectranthus scutellarioides), popularnie nazywany pokrzywką brazylijską lub koleusem to gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Pochodzi z tropikalnych obszarów Azji, Australii i wysp Oceanu Spokojnego. Jest uprawiany jako roślina ozdobna, w uprawie nie spotyka się jednak typowej formy, lecz wyłącznie jej kultywary, oznaczane często jako Coleus × hybridus hort.

W Polsce nazywany bywa koleusem lub pokrzywką brazylijską. Nazwa koleus pochodzi od tego, że dawniej włączany był do rodzaju Coleus, obecnie jednak botanicy włączyli go do rodzaju Plectranthus. Posiada wiele nazw łacińskich.

Łodyga kolelusa jest kwadratowa, krucha, soczysta, rozgałęziona, półprzezroczysta, często wybarwiona na różne kolory (w zależności od odmiany). Przy potarciu wydziela charakterystyczny zapach. W swojej ojczyźnie typowa forma osiąga wraz z kwiatostanem wysokość do 3m. Uprawiane u nas kultywary są dużo niższe – do 80 cm.

Ulistnienie jest nakrzyżległe, liście są szerokojajowate z ostrym końcem, o ząbkowanych brzegach, osiągające do 20 cm długości. W dotyku aksamitne, w smaku bardzo gorzkie. Są jaskrawo wybarwione, często posiadając charakterystyczny rysunek w innym kolorze. Istnieje ogromna rozmaitość wybarwienia liści u różnych odmian.

Kwiaty są złożone po 3 do 12 w grona na szczytach łodyg oraz w odgałęzieniach wyrastających w kątach liści. Są niepozorne, purpurowobiałe, zielonkawe bądź niebieskobiałe. Roślina kwitnie rzadko, od października do czerwca.

Walorami ozdobnymi koleusów są duże jaskrawo wybarwione i wielobarwne liście. Najczęściej uprawiana bywa w doniczkach i innych pojemnikach, nie tylko w mieszkaniach, ale również na balkonach, tarasach, zewnętrznych parapetach okiennych i w ogródku. Czasami uprawiana bywa także bezpośrednio w glebie jako jednoroczna roślina rabatowa.

Roślina światłolubna i wilgociolubna. Rośnie dobrze na każdej żyznej mieszance ziemi ogrodowej. Stanowisko w pełnym słońcu, latem temp. 20–25 °C, zimą 18–20 °C. Wymaga stałej, ale umiarkowanej wilgotności podłoża – brak wody szybko powoduje więdnięcie liści, nadmiar zaś gnicie korzeni. Jest zupełnie nieodporna na przemarzanie.

Koleusa należy nawozić od lutego do października. Jest to roślina wieloletnia, ale u nas uprawiana jest tylko jako roślina jednoroczna, szybko bowiem starzejąc się traci ładny wygląd. Kwiaty najlepiej jest usuwać, gdyż są mało ozdobne, a osłabiają wzrost rośliny i psują jej wygląd.

Koleus bardzo łatwo rozmnaża się wegetatywnie z sadzonek pędowych o każdej porze roku. Sadzonki łatwo ukorzeniają się w wodzie. Można ją też rozmnażać z nasion – otrzymujemy wówczas egzemplarze o zróżnicowanej gamie barw, gdyż nasiona nie zachowują cech odmiany macierzystej (zazwyczaj kiełkują już po około 10 dniach). Nasiona wysiewa się na powierzchni gleby w rozmnażarce i przykrywa ją folią. Siewki są bardzo małe i początkowo rosną bardzo powoli.

Post powstał w oparciu o informacje zawarte w serwisie Wikipedia. Ostatnie zdjęcie pochodzi również z tego serwisu.