Urokliwe miasta - Żyrardów

Podróże to moje hobby. Zarówno te dalekie jak i te bliskie. Bardzo lubię piękną i słoneczną Italię i co roku staram się chociaż tydzień spędzić w którymś z urokliwych regionów Włoch. Lubię Barcelonę, Gdynię, Berlin, Zieloną Górę, Pragę, Warszawę, Gliwice, Nowy Jork, Batumi, Kair czy nawet Kraków. Uwielbiam wręcz Wrocław! Ale moje podróżowanie to także zwiedzanie okolicy. Brwinów, Podkowa Leśna, Milanówek, Warszawa, Grodzisk Mazowiecki. To wszystko mam pod nosem. Pod koniec lipca pojechałem zwiedzić miasto, które dawniej leżało już w województwie skierniewickim. Od ostatniej reformy administracyjnej należy do województwa mazowieckiego. To Żyrardów. Prawdziwa perła XIX-wiecznej architektury przemysłowej! Olbrzymie pofabryczne budynki zrobiły na mnie ogromne wrażenie. A pięknie utrzymane centrum miasta zachęciło do napisania posta o tym niedocenianym wciąż zabytku.

Żyrardów leży w odległości ok. 45 km. od centrum Warszawy. Jak podaje strona internetowa Urzędu Miasta (TUTAJ) Żyrardów to, bez wątpienia jedno z ciekawszych miast Zachodniego Mazowsza, położone na szlaku dawnej Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Powstanie i rozwój Żyrardowa wiąże się z lokalizacją na tym terenie na początku XIX wieku fabryki lniarskiej. 

Nazwa miasta pochodzi od nazwiska utalentowanego francuskiego inżyniera Filipa de Girarda, pierwszego technicznego dyrektora zakładu, a zarazem wynalazcy maszyny do mechanicznego przędzenia lnu, którą po raz pierwszy zastosowano właśnie w żyrardowskiej fabryce, i która zrewolucjonizowała proces produkcji. 

Okres największego rozwoju i rozbudowy Żyrardowa przypada na drugą połowę XIX w., kiedy to żyrardowska fabryka trafiła w ręce dwóch niemiecki przemysłowców - Karola Hiellego i Karola Augusta Dittricha. To za ich sprawą fabryka w krótkim czasie stała się jednym z największych i najnowocześniejszych zakładów lniarskich ówczesnej Europy. Dzięki nowym właścicielom wokół fabryki, na pow. 36 ha, powstała też bardzo skrupulatnie zaprojektowana osada fabryczna, stanowiąca dziś, unikatowe w swym charakterze, centrum współczesnego Żyrardowa. 

Na osadę fabryczną składa się osiedle murowanych z czerwonej cegły domów dla robotników, dzielnica willowa dla kadry kierowniczej i właścicieli fabryki, a także szereg budynków użyteczności publicznej - kościoły, szkoły, przedszkole, szpital, resursa, dom kultury, a także pralnia i łaźnia miejska. Regularna siatka ulic, dużo zieleni, wyraźny podział na część mieszkaniową oraz przemysłową – to najbardziej charakterystyczne elementy XIX-wiecznego Żyrardowa, stanowiące o rzeczywistym spełnieniu postulatów idealnego miasta przemysłowego przełomu wieków. 

Do czasów nam współczesnych zachowało się blisko 95% pierwotnej zabudowy, która w większości przypadków wciąż pełni nadane jej przez budowniczych funkcje. Poszczególne zabytkowe obiekty stanowią o całości zachowanego w bardzo dobrym stanie unikalnego na skalę europejską modelowego układu urbanistycznego. W gminnej ewidencji zabytków widnieje na ten moment ponad 300 obiektów. Ochroną konserwatorską objęty jest obszar o powierzchni około 70 ha. Świadczy to najdobitniej o niezwykłych walorach i skali wielkości przestrzennej żyrardowskiej starówki. 

Żyrardów ze swoją unikatową architekturą industrialną przeżywa dziś prawdziwy renesans. Moda na adaptację obiektów pofabrycznych na cele usługowo-mieszkaniowe sprawiła, że przesiąknięte historią mury dawnej fabryki otrzymują zupełnie nowe funkcje, odzyskując przy tym, dzięki starannie prowadzonej rewitalizacji, pierwotny, imponujący wygląd. Miasto na wiele sposobów stara się wyeksponować swój potencjał. Temu służyć ma m.in. wyznaczenie miejskiego szlaku turystycznego, pod nazwą „Spacer po XIX-wiecznej osadzie fabrycznej”. 

Prezentuje on najcenniejsze i najciekawsze z punktu widzenia historii miasta obiekty żyrardowskiej starówki. Miasto z czerwonej cegły, w którym swoje miejsce znalazła każda dziedzina ludzkiego życia, do dzisiaj zachwyca swoim rozmachem.

Żyrardów zachwyca także zielenią. W centrum miasta znajduje się Park im. Karola Dittricha. Założono go w stylu angielskim i był integralną częścią dawnej osady fabrycznej.

A już wkrótce odwiedzimy kolejne urokliwe miasto. 

Serdecznie zapraszam do codziennej lektury bloga!

PS. Post powstał w oparciu o materiały dostępne na stronie internetowej Urzędu Miasta w Żyrardowie Zdjęcia są mojego autorstwa.