Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny

Dziś troszkę odbiegnę od tematu bloga. A to dlatego, że zbliża się ważna dla wiernych data. Dzień Wszystkich Świętych to rzymskokatolicka uroczystość obchodzona 01 listopada ku czci wszystkich znanych i nieznanych z imienia świętych. Co ciekawe dzień ten obchodzą też inne kościoły chrześcijańskie takie jak anglikańki i kościoły luterańskie. Warto wiedzieć, że Dzień Wszystkich Świętych pierwotnie obchodzono 13 maja. Dopiero w 731 roku papież Grzegorz III Przeniósł uroczystości na 01 listopada. Jak podaje Wikipedia powodem tego były prawdopodobnie trudności z wyżywieniem rzeszy pielgrzymów przybywających do Rzymu na wiosnę. W roku 837 papież Grzegorz IV rozporządził, aby odtąd 01 listopada był dniem poświęconym pamięci nie tylko męczenników, ale wszystkich świętych kościoła katolickiego.

Następnego dnia po Wszystkich Świętych w Dzień Zaduszny (2 listopada) obchodzony jest dzień wspominania zmarłych (w Polsce zwany Zaduszkami). Dla katolików łacińskich i wielu innych chrześcijan zachodnich jest to dzień modlitw za wszystkich wiernych zmarłych. Ludzie odwiedzają cmentarze, aby ozdobić groby kwiatami i zapalić znicze.

Nawet jednak na cmentarzach znaleźć można sporo liściastych roślin zimozielonych. To chociażby mahonie, bluszcze czy bukszpany.

W kościele prawosławnym nie ma tradycji modlitwy za zmarłych w dniu 1 listopada, ale ze względu na wiernych (szczególnie mieszane rodziny), którzy jak np. Polsce w tym dniu idą również na groby swoich bliskich w świątyniach wznoszone są modły w ich intencji. Modlitwy za zmarłych w Kościele prawosławnym odbywają się w 3 dniu po pochówku, 9 dniu i 40 dniu oraz pierwszą rocznicę od pochówku. Okresem modlitw za zmarłych jest także czas od Zmartwychwstania do Pięćdziesiątnicy. W tym okresie, dokładnie w pierwszą niedzielę po prawosławnej Wielkanocy wyznawcy obrządków wschodnich najliczniej odwiedzają groby swoich bliskich. Informację tę dostałem od jednej z moich wiernych Czytelniczek, której bardzo dziękuję za pomoc :)

Oprócz Dnia Wszystkich Świętych istnieją też inne obrzędy, często pogańskie, których istotą jest obcowanie zmarłych z żywymi. Należą do nich przedchrześcijańskie Dziady. Wikipedia podaje, że charakterystyczne dla tego obrzędu jest nawiązywanie relacji z duszami przodków (dziadów), okresowo powracającymi do swych dawnych siedzib. Celem działań obrzędowych było pozyskanie przychylności zmarłych, których uważano za opiekunów w sferze płodności i urodzaju. Nazwa "dziady" używana była w poszczególnych gwarach głównie na terenach Białorusi, Polesia, Rosji i Ukrainy (niekiedy także na obszarach pogranicznych, np. Podlasie), jednak pod różnymi innymi nazwami (pominki, przewody, radecznica, zaduszki) funkcjonowały bardzo zbliżone praktyki obrzędowe, powszechne wśród Słowian i Bałtów, a także w wielu kulturach europejskich, a nawet pozaeuropejskich.

W tradycji słowiańskiej święta zaduszne przypadały od trzech do sześciu razy w roku – w zależności od danego regionu. W Polsce najważniejsze obrzędy obchodzono:

• wiosną święto zmarłych obchodzono w okolicach 2 maja (zależnie od faz księżyca);
• jesienią Dziady obchodzono w noc z 31 października na 01 listopada, zwaną też Nocą Zaduszkową, Zaduszki, Zaduszki jesienne, Święto zmarłych, co było przygotowaniem do jesiennego święta zmarłych, obchodzonego w okolicach 02 XI (zależnie od faz księżyca).

Nie jestem zwolennikiem kopiowania  i obchodzenia świat i obrzędów obchodzonych w krajach o innej kulturze. Niemniej jednak pisząc o tradycjach związanych z pamięcią o zmarłych należy wspomnieć o Halloween. Jak podaje Wikipedia jest to zwyczaj odnoszący się do święta zmarłych, obchodzony w wielu krajach w wieczór 31 października, czyli tuż przed Dniem Wszystkich Świętych. Odniesienia do Halloween są często widoczne w kulturze popularnej, głównie amerykańskiej. Halloween najhuczniej jest obchodzony w USA, Kanadzie, Wielkiej Brytanii i Irlandii. Mimo że dzień nie jest świętem urzędowym, cieszy się tam po święcie Bożego Narodzenia największą popularnością. Święto Halloween w Polsce pojawiło się w latach 90. Głównym symbolem święta jest wydrążona i podświetlona od środka dynia z wyszczerbionymi zębami. Inne popularne motywy to duchy, demony, zombie, wampiry, czarownice, tupie czaszki itp. 

W związku z pogańską genezą tego święta Halloween spotyka się z krytyką ze strony kościołów: rzymskokatolickiego, prawosławnego, episkopalnego i luterańskiego oraz innych kościołów protestanckich, a także Świadków Jehowy. Jednocześnie od obchodzenia Halloween w Polsce odcinają się również słowiańskie rodzimowiercze związki wyznaniowe – opowiadające się za kultywowaniem rodzimych zwyczajów, związanych z tradycją Dziadów. Noc z 31 października na 1 listopada jest także ważnym świętem w kościele Szatana. Z tegoż powodu Kościół rzymskokatolicki potępia Halloween i utożsamia je z kultem diabła.

Serdecznie zapraszam do codziennej lektury bloga.